Prindërit, pak të shqetësuar, vërejnë se fëmija, gjatë gjumit, prodhon zhurma të çuditshme me dhëmbët e tij, të ngjashme me kërcitjen dhe fërkimin. Në realitet, nuk është një manifestim që duhet të shkaktojë ankth, por është e rëndësishme t’i kushtohet vëmendja e duhur. Bëhet fjalë për bruksizmin tek fëmijët.

Për çfarë bëhet fjalë

Fërkimi i harqeve dentare së bashku, shtrëngimi i dhëmbëve fort, është një fakt që, siç thonë pediatrit Sipps, prek rreth tre në dhjetë fëmijë nën moshën 12 vjeç, me një përqendrim më të lartë në kohën e shkollës fillore . Ekspertët flasin për bruxksizëm tek fëmijët, një manifestim që është pjesë e të ashtuquajturave “aktivitete parafunksionale” të sistemit të përtypjes. Kjo është ajo që ndodh.

Aparati i përtypjes përbëhet nga kocka maksilare në pjesën e sipërme, nofulla e poshtme që bashkohet me nofullën e sipërme përmes artikulacionit temporomandibular. Muskujt në këtë zonë koordinojnë lëvizjet e përtypjes, me ndihmën e gjuhës, dhëmbëve, qiellzës. Përtypja quhet “aktivitet funksional”, siç janë gëlltitja, frymëmarrja dhe të folurit. Krahas këtyre janë “aktivitetet parafunksionale”, domethënë ato që tejkalojnë funksionet natyrore: ato përfshijnë, për shembull, onikofaginë (dmth. kafshimi i thonjve), thithjen dhe bruksizmin.

Një lëvizje e pavullnetshme

Nga një këndvështrim jo strikt funksional, por neurologjik, bruksizmi tek fëmijët është përcaktuar si “çrregullim i lëvizjes gjatë gjumit” dhe deri në vitin 2005 ai konsiderohej pjesë e lëvizjeve të pavullnetshme gjatë gjumit, si dhe somniloku, pra e folura në gjumë. Ajo është e lidhur me shkaqe të ndryshme, të cilat shpesh kombinohen me njëra-tjetrën. Sipas ekspertëve, ajo manifestohet në kalimin nga gjumi i butë në gjumë të thellë dhe anasjelltas dhe mund të lidhet me mikro-zgjimet që shkaktojnë aktivizimin e zonave të trurit të lidhura me lëvizjen e pavullnetshme. Shkaqet neurologjike kombinohen me arsye funksionale dhe muskulore që lidhen me rritjen e dhëmbëve të qumështit dhe të përhershëm dhe paqëndrueshmërinë e artikulacionit temporomandibular, që mund të shkaktojë okluzion të pasaktë. E gjithë kjo bën që foshnja të kërrcasë dhëmbët në gjumë, duke fërkuar harqet së bashku dhe duke prodhuar një zhurmë shumë të veçantë. Lëvizja zgjat për disa sekonda dhe ndodh dy ose tre herë gjatë një nate.

Stresi mund ta bëjë më të shpeshtë

Bruksizmi, tek fëmijët, fillon nga një predispozitë individuale por mund të shkaktohet nga faktorë stresues, si fizikë ashtu edhe psikologjikë. Për shembull, dhimbjet e fytit, ftohjet, format e gripit shkaktojnë një gjendje inflamatore (e cila gjithashtu mund të përfshijë bajamet dhe adenoide) dhe e bëjnë shqetësimin në gojë dhe në nyjen temporomandibulare më intensive. Edhe një periudhë e vështirësisë personale në shkollë, me shokët e klasës, ose në shtëpi për lindjen e një vëllai ose motre mund të favorizojë shfaqjen e bruksizmit tek fëmijët. Për këtë arsye, si dhe për mirëqenien e përgjithshme, është thelbësore që t’i garantoni vogëlushit një atmosferë sa më të qetë, veçanërisht sigurimin e orëve të qeta para gjumit, me aktivitete relaksuese, një darkë të lehtë dhe nëse ka frikë nga errësira, lejojeni që të ketë pak dritë në dhomë.

Si mund të ndërhyni

Ndonjëherë prindërit vërejnë se fëmija i tyre kërcet dhëmbët sepse ata ndiejnë zhurmën e veçantë të prodhuar nga fërkimi i dhëmbëve dhe e çojnë atë të bëjë kontrolle. Kështu që ata flasin pak të shqetësuar për këtë me pediatrin ose dentistin e fëmijës. Në raste të tjera, familjet as nuk e vërejnë atë dhe vetëm gjatë një vizite dentare specialisti mund të vërejë disa shenja, për shembull që sipërfaqet e dhëmbëve në kontakt janë të konsumuara. Në këtë rast, zakonisht nuk është e nevojshme të bëni asgjë, përveç kontrollit periodik të dhëmbëve të fëmijës. Në raste të tjera, çrregullime më të dukshme mund të ndodhin, të tilla si: dhimbje koke, dhimbje në nyjen temporomandibulare dhe zonën e veshit, mbindjeshmëri në kontakt me nxehtësinë dhe të ftohtin apo edhe dhëmbë të plasaritur në bazë. Dentisti do të jetë në gjendje të sugjerojë aplikimin e një maskerine, një pajisje të lëvizshme që duhet të vendoset gjatë natës që parandalon fërkimin e harqeve dhe nxit relaksimin e muskujve të kyçeve. Sidoqoftë, kjo zgjidhje rrallë miratohet tek fëmijët, sepse bruksizmi tek fëmijët zhduket shpesh në mënyrë spontane, vetëm me rritjen.

Prindërit duhet të kenë parasysh!

Nëse fëmija ka probleme me bruksizmin, ai nuk duhet të qortohet, përkundrazi, duhet t’i qëndroni afër, ta përqafoni dhe ta dëgjoni më shumë. Në fakt, mund të jetë një mënyrë me anë të së cilës i vogli shfaq një shqetësim që po përjeton.

Lexo edhe: 7 gjëra të zakonshme që dëmtojnë dhëmbët tuaj