COVID-19, në pjesën më të madhe të rasteve, konsiderohet një sëmundje e frymëmarrjes; shumica e njerëzve që e marrin atë përjetojnë “probleme të buta deri të moderuara të frymëmarrjes dhe do të shërohen pa kërkuar trajtim të veçantë” – kjo sipas Organizatës Botërore të Shëndetit (OBSH). Por në shtatë muajt e fundit, pasi koronavirusi ka shkatërruar globin, ekspertët kanë zbuluar se sëmundja mund të shfaqet në shumë mënyra të ndryshme – jo vetëm me kollën tipike, temperaturë dhe lodhje.

Sistemi nervor në përgjithësi – i përbërë nga truri, palca kurrizore dhe nervat – mund të jetë veçanërisht i ndjeshëm ndaj sëmundjes. “COVID-19 është shoqëruar me simptoma të shumta neurologjike si dhimbja e kokës, marramendja, konfuzioni, ndryshimi i ndjenjës së shijes dhe erës, dobësisë, humbjes së ndjenjave etj”,- thotë William C. Davison MD, FAAN, neurolog. Tani, më shumë hulumtime kanë zbuluar se COVID-19 mund të shkaktojë dëme të mëtejshme të trurit, përmes inflamacionit dhe dëmtimit të nervave.

Një studim i kohëve të fundit nga studiuesit e University College London (UCL) në Mbretërinë e Bashkuar, botuar në revistën Brain, ka analizuar të dhënat nga 43 pacientë të konfirmuar ose të dyshuar me COVID-19. Moshat e pacientëve varionin nga 16 deri në 85 vjeç, dhe u mjekuan në Spitalin Kombëtar për Neurologji dhe Neurokirurgji në Londër. Disa nga pacientët kishin raste të buta të sëmundjes, ndërsa të tjerë kishin simptoma më të rënda, megjithëse çështjet neurologjike nuk vareshin nga ashpërsia e simptomave – në disa pacientë, simptomat neurologjike ishin indikacioni i vetëm i sëmundjes. Brenda grupit të pacientëve, u shfaqën pesë kategori kryesore të sëmundjeve neurologjike dhe neuropsikiatrike: encefalopati (dëmtimi ose sëmundja që prek trurin), sindromat inflamatore të CNS si encefaliti ose encefalomeieliti akut i përhapur (ADEM), goditje ishemike, çrregullime neurologjike periferike si sindroma Guillain-Barré dhe çrregullime që nuk i përgjigjen një kategorie specifike.

Nga të 43 pacientët, studiuesit shkruan se ata që vuanin nga një lloj specifik i sindromës inflamatore, ADEM – e cila prekte nëntë prej pacientëve – kishin nevojë mbikëqyrje të ngushtë. Një gjendje e rrallë, potencialisht fatale, ADEM karakterizohet nga një sulm në mbulesën mbrojtëse të fibrave nervore në sistemin nervor qendror. Nëse kjo mbulesë mbrojtëse mungon ose është e papërshtatshme, nervat nuk janë në gjendje të transmetojnë në mënyrë efektive informacionin. Simptomat që mund të vijnë nga ADEM janë nga dhimbja e kokës dhe lodhja deri tek humbja  e shikimit dhe paraliza.

“ADEM është një reagim inflamator ndaj sistemit nervor qendror,” thotë Dr. Davison. “Koronavirusi është shkaktuar, por ne aktualisht nuk e dimë pse duket se shkakton një përgjigje imologjike patologjike.” Studiuesit raportuan se para pandemisë, ata kishin rreth një person me ADEM në muaj. Gjatë periudhës së studimit, ata panë të paktën një në javë.

Për studiuesit shqetësues ishin edhe incidencat dhe ashpërsia e goditjeve ishemike të shkaktuara nga COVID-19. Tetë nga të 43 pacientë pësuan goditje ishemike, ose goditje të shkaktuar nga bllokimi i një arterie që furnizon gjakun në tru. Studimi detajoi rastin e një burri 58-vjeçar, i cili paraqiti apazi akute të fillimit (humbje aftësie për të kuptuar ose shprehur të folur) dhe dobësi në anën e djathtë. Ai pati kollë dhe u ndje i lodhur për dy ditë para se të kërkonte trajtim. Përfundimisht u stabilizua pas trajtimit. Rearkuesit vunë re, sidoqoftë, se duhet të bëhen më shumë hulumtime mbi lidhjen midis COVID-19 dhe goditjes në tru.

Ndërsa këto janë vetëm disa raste të rasteve të rënda të komplikimeve neurologjike për shkak të COVID-19, kjo tregon se sa sfiduese mund të jetë për mjekët që trajtojnë pacientët me COVID-19. Pacientët që nuk shfaqin simptoma të rënda të frymëmarrjes, të tilla si vështirësi në frymëmarrje, nuk mund të testohen për komplikime neurologjike aq shpejt sa të shmangen dëmtimet.

Lexo edhe: Fëmijët e ngjisin njësoj koronavirusin si të rriturit