Profesionistët e mjekësisë janë kryesisht të bindur që një fetus në barkun e nënës mund të ndiejë dhimbje. Sidoqoftë, ende mbetet jo fort e qartë se kur fillojnë ta ndiejnë dhimbjen. Sistemi biologjik që lejon një fetus të ndiejë dhimbje zhvillohet herët në shtatzani, por duhen javë për të lidhur plotësisht sistemin kompleks të neuroneve dhe strukturave cerebrale që lejojnë organet shqisore të dërgojnë mesazhe dhimbjeje që mund të deshifrohen nga truri. Ndërsa ka disa paqartësi dhe ndryshime në mënyrën se si të gjitha këto pjesë përshtaten së bashku, ekziston një konsensus i gjerë se kur rrugët e dhimbjes janë mjaft të pjekura që një fetus të ndiejë dhimbje.

Çfarë thotë shkenca: Kur mund të ndiejë dhimbje një fetus

Një përmbledhje multidisiplinare e provave të vitit 2005, e botuar Journal of the American Medical Association trajtoi temën e dhimbjes fetale. Të udhëhequr nga Universiteti i Kalifornisë në San Diego, studiuesit panë 360 artikuj të botuar në revista mjekësore dhe arritën në përfundimin: “Dhimbja është një përvojë subjektive ndijore dhe emocionale që kërkon praninë e vetëdijes për të lejuar njohjen e një stimuli si të pakëndshëm”. Me fjalë të tjera, stimuli i dhimbjes kërkon njohje. Dhe njohja arrin në një moment shumë specifik në zhvillimin e fetusit.

Prekja është shqisa e parë për t’u zhvilluar, me receptorë të pranishëm në fytyrën e fetusit nga java e 8. Por, duhet deri në javën e 12-të që receptorët ndijorë të zhvillohen në pëllëmbë dhe në thembra, dhe në javën e 17-të receptorët janë të pranishëm në bark. Sidoqoftë, fetusi ende ka nevojë të zhvillojë një rrugë komunikimi deri në tru.

Kjo rrugë është e gjatë dhe komplekse, vëren studimi JAMA. Para javës së 24-të, nervat nuk janë zhvilluar aq sa duhet për të sjellë informacion në palcën kurrizore, dhe përfundimisht në truri. Korteksi që njerëzit perceptojnë ndjenjën e dhimbjes.

Por ka një pjesë të fundit të enigmës: lidhja midis korteksit dhe talamusit. Kjo lidhje, sipas studiuesve nuk fillon të zhvillohet deri rreth javës së 23 të shtatzanisë. Autorët e JAMA konkludojnë se përvoja fetale e dhimbjes ka të ngjarë të bëhet e mundur rreth javës së 23-të, por është më shumë një progresion sesa një aftësi e realizuar menjëherë.

Një studim më bashkëkohor Italian, botuar në revistën Pediatric Research në vitin 2020 analizoi 10 vjet studime të dhimbjes fetale dhe arriti në një përfundim të ngjashëm. Sidoqoftë, ai studim lidh aftësinë për të ndjerë dhimbje me prodhimin e hormoneve të stresit. Studiuesit vërejnë: “Fetusi në gjysmën e dytë të shtatzanisë, në reagim ndaj një stimuli potencialisht të dhimbshëm, prodhon hormone stresi”.

Pra, bazuar në hulumtimet në dispozicion, një fetus ka të ngjarë të jetë në gjendje të fillojë të ndiejë dhimbje rreth javës së 23 të shtatzanisë.

Cilat janë implikimet e dhimbjes së fetusit?

Kuptimi ynë për dhimbjen e fetusit informon diskutimet etike mjekësore që rrethojnë përdorimin e anestezisë gjatë operacionit të fetusit, si dhe bisedat mjekësore dhe politike mbi abortin. Konsensusi shkencor ka mbetur statik gjatë dekadës së kaluar dhe ka disa paqartësi të pranuara të cilat krijojnë vështirësi në dhënien e përgjigjeve përfundimtare.

Sidoqoftë, shumica e nënave të ardhshme do ta mbajnë fëmijën e tyre deri në momentin e duhur të lindjes, kështu që duke përjashtuar një lloj traume madhore ose defekt në lindje, dhimbja e fetusit nuk ka gjasa të jetë një pjesë e shqetësimeve të tyre të shtatzanisë. Thënë kjo, një fetus ka një jetë të pasur ndijore deri në fund të shtatzanisë me mundësinë e dhimbjes që të jetë një pjesë e vogël esë tërës. Prindërit e ardhshëm më mirë duhet të marrin parasysh faktin se para lindjes fëmija i tyre mund të nuhasë, shijojë, ndjejë dhe dëgjojë. Ata gjithashtu mund të jenë duke mësuar. Kështu që të kënduarit, të folurit dhe të lëkundurit do të rrisin lidhjen me bebin dhe do ta ndihmojnë të orientohet në botën pas lindjes.

Po sikur foshnja ime të ketë ndjerë dhimbje ndërsa ishte në bark?

Nëse shqetësoheni se fëmija juaj mund të ketë përjetuar dhimbje ose traumë në bark, kontaktoni menjëherë mjekun për ndihmë për të monitoruar shëndetin e fetusit.

Pas lindjes, prekja fizike është thelbësore për ndërtimin e rrugëve nervore që ndihmojnë foshnjat të ndihen të sigurt. Kontakti lëkurë me lëkurë nga secili prind është thelbësor për çdo foshnjë që ka përjetuar dhimbje ose traumë në bark. Në një studim të vitit 2019 që u shfaq në Advances in Neonatal Care, Dr. Dorthy Vitner dhe ekipi i saj eksploruan potencialin e prekjes së prindërve, veçanërisht gjatë kontaktit lëkurë me lëkurë për të ndërmjetësuar hormonet e stresit tek foshnjat. Ata përcaktuan që “ekzistojnë marrëdhënie të rëndësishme midis angazhimit prindëror dhe niveleve të oksitocinës dhe kortizolit të pështymës”. Më shumë prekje do të thotë më shumë oksitocinë, një hormon i lidhur me ndjenjën e dashurisë dhe lidhjes, dhe më pak kortizol, i cili lidhet me stresin dhe dhimbjen.

Lexo edhe: Çfarë ndjen fetusi në barkun e nënës?